Πρέπει να το πιστέψεις για να πιάσει η ασπιρίνη

Αν δεν το πιστέψεις και είσαι προκατειλημμένος κι απαισιόδοξος εκ των προτέρων τα αναλγητικά φάρμακα δε θα βοηθήσουν να φύγει ο πόνος. Αυτό υποστηρίζει νέα επιστημονική έρευνα πάνω στην επίδραση των αρνητικών σκέψεων στην ιατρική θεραπεία του ασθενούς.


Χρησιμοποιώντας απεικονίσεις του εγκέφαλου εθελοντών για να μελετήσουν την επίδραση της σκέψης στη δράση ενός αναλγητικού, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όταν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι το αναλγητικό θα τους βοηθήσει, τότε η αποτελεσματικότητά του μειώνεται ή και εξουδετερώνεται τελείως.

Τα πειράματα πραγματοποιήθηκαν σε 22 υγιείς εθελοντές που έπαιρναν ένα ισχυρό συνθετικό οπιοειδές φάρμακο άμεσης δράσης (το remifentanil), που καταπολεμά τον πόνο. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε κάψιμο στο πόδι και αξιολογούσαν το αίσθημα πόνου με βάση μια κλίμακα από το 1 έως το 100, ενώ κατά περιόδους λάμβαναν το φάρμακο με ενδοφλέβια ένεση.

Σε αρχικό στάδιο, προτού πάρουν φάρμακο, οι ασθενείς ανέφεραν μέσο επίπεδο πόνου 66. Όταν στο σώμα τους εισήλθε το αναλγητικό, χωρίς να το ξέρουν, το επίπεδο του πόνου τους έπεσε στο 55 αλλά όταν έμαθαν ότι έπαιρναν αναλγητικό, ο πόνος υποχώρησε στο 39.

Όταν όμως, οι ερευνητές σκοπίμως είπαν ψέματα ότι το φάρμακο έπαψε να χορηγείται και προειδοποίησαν τους ασθενείς ότι θα νιώσουν πόνο, οι τελευταίοι, μολονότι το αναλγητικό συνέχιζε να κυλάει κανονικά στις φλέβες τους, ανέφεραν αύξηση πόνου στο 64, δηλαδή το ίδιο σχεδόν επίπεδο πόνου που είχαν αναφέρει στην αρχή του πειράματος.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ακόμη και ένα ισχυρό αναλγητικό μπορεί να αποδειχτεί αναποτελεσματικό, αν ο ασθενής είναι έντονα απαισιόδοξος, καχύποπτος και δεν πιστεύει ότι το φάρμακο μπορεί να "πιάσει". Αντίθετα, αν ο ασθενής κάνει θετικές σκέψεις και προσδοκά ότι το αναλγητικό θα του μειώσει τον πόνο, τότε το φάρμακο έχει διπλάσια φυσική ή βιοχημική αποτελεσματικότητα.

"Η επίδραση των προσδοκιών είναι αρκετά ισχυρή για να αυξάνει σημαντικά τα οφέλη από ένα φάρμακο, αλλά επίσης είναι δυστυχώς αρκετά ισχυρή για να αντισταθμίζει την αναλγητική δράση", δήλωσε η επικεφαλής της έρευνας, Ιρέν Τρέϊσι. "Είναι εντυπωσιακό. Είναι ένα από καλύτερα αναλγητικά (σ.σ. το remifentanil), παρόλα αυτά ο εγκέφαλος μπορεί είτε να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, είτε να την εξουδετερώσει εντελώς", πρόσθεσε.

Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου φαινομένου: στην πρώτη περίπτωση (placebo) ο ασθενής ωφελείται ακόμη και αν το φάρμακο είναι εικονικό, επειδή πιστεύει σε αυτό, ενώ στη δεύτερη περίπτωση (nocebo) ο ασθενής, επειδή αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, το "αδρανοποιεί", ακόμα κι όταν αυτό είναι πραγματικό φάρμακο.

Οι ερευνητές του Τμήματος Κλινικών Νευροεπιστημών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης με επικεφαλής την καθηγήτρια Ιρέν Τρέϊσι, σε συνεργασία με νευρολόγους των πανεπιστημίων του Αμβούργου και του Μονάχου, δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ιατρικό περιοδικό "Science Translational Medicine".